Kısa Öyküler

Ağustos 1999'dan bir kare,
Seydimen, Balaban, Barak Ovası

Kimiz ve Ne Yapıyoruz?

İşte bu bereketli topraklardan çıktık. Bu verimli toprakların ve güzel insanlarının hikâyesini yazmaya, anlatmaya ve çektiğimiz veya derlediğimiz fotoğraf ve videolarla tanıtmaya çalışıyoruz. Belki unuttuğunuz, belki kaybettiğiniz, belki arada bir hatırladığınız ve belki de hiç zihninizden atamadığınız o hasret dolu geçmişinizden hatıralar ve hikâyeler bunlar. 

Dr. Göksel Tiryaki

Yoldaki Taşlar

"Yoldaki Taşlar", kısa bir yol hikâyesidir. Şimdilerde, hemen hemen tüm tarlalar antep fıstığı ağacı olduğu, köylerde pek kimse kalmadığı veya muhtemelen insanlar biraz daha bilinçlendiği için sanırım pek rastlanmıyor. Fakat bir zamanlar, ara sıra duyulan "yol ve takım sökmek" diye bir tabir vardı Barakeli’nde. Yani önceden veya resmî olarak tayin edilmiş sınırları uyanıklıkla az bir miktar genişletme çabasıydı bu. Oysa aynı zamanlarda toprak yollardaki taşları tekmelemekten ‘hıyde’sinini (yemeni) eskitenler de oluyordu böyle. Her şeye rağmen hayatı güzelleştiren pek farkında olmadığımız böyle davranışlardır biraz da.

Bir 'Gavurma' Bir Ekmek

Gaziantep'teki eski öğrencilik günlerimizden geriye kalanlardan biri...

Barak Kadınları

Onlar ninelerimiz, analarımız, ablalarımız, bacılarımız...
Yani bizim emektar kadınlarımız...

Nedir Barak?

İçten ve derin bir çığlığa dönüşmüş, yanık zurna sesidir bir de...

"Çağırırım, çağırırım da Leyli duymaz,

Leyli rahat uykusunda, ne bilsin..."

Feriz Bey kitabımızdaki beş öyküden sonuncusuna Sultan Ana'dan esinlenerek Sultan adını koymuştum. Duyduklarım çerçevesinde kurmaca (hayal ürünü) bir hikâye yazmıştım orada.

Anam ile ziyaretine gittiğimiz, Sultan Ana'nın üvey kızı Bedriye Bibi (Hala) ise hem Sultan Ana'yı, hem babasını ve onun Barak odasını, hem de daha pek çok kişi ve o dönemin koşullarını kısa kısa anlattı dili döndüğünce aşağıda, minnettarız kendisine, yaşasın onun gibi bütün hakiki Barak anaları ve kadınları...

Elimizden pek bir şey gelmiyor ama Bibimizin ondan yana "Telâhı (Talihi) kötü..." diye bahsettiği Sultan Ana sanırım artık hiç unutulmayacak...

Barak yöresinde yaptığımız kısa söyleşiler devam ediyor ve edecek inşallah...

Bu sefer, bundan yaklaşık 80 yıl öncesine ait köy yaşımından bazı kesitler dinliyoruz. Azimli bir kızın hızlı şekilde nakış öğrenmesi, hayvancılığın en önemli geçim ve yaşam kaynağı olduğu o günlerde, "nahır"a sağıma gitmek ve bu "ağaran"ların (süt ürünleri) kullanımı...

Bu arada aşağıdaki videonun 2:09'uncu saniyesinden iyi bir özet: "Tovvv, tov tov tov..."

Barak Türküleri

Barak yöresine ait ve çoğu tarafımca çekilmiş arşivimdeki kimi fotoğrafları kullanarak düzenlemeye çalıştığım videolarla bazı bizim türküler...

Bir Zamanlar Barak

İşte, aşağılarda sözünü ettiğimiz ve o eski adamların oynadığı ağır Barak halayı havalarından birisi daha, zurnayı çalan merhum Irza oğlu Paşa. Bu Barak ezgisine, Cahit Tanyol'un makalelerinde yer alan bir kısım eski Barak fotoğrafları ile buradaki arşivimizde yer alan bazı eski resimler eşlik ediyor:

Barak'ın Ağır Halay Havaları

Barak oyunlarının en ayırt edici, farklı ve güzel yanı, bence, tıpkı içli ve yanık uzun hava türküleri gibi, özellikle eski adamların başını çektiği ağır ilerleyen uzun halaylarıdır. Halay başında, elinde sallanan bir mendil veya yağlık (başa sarılan uzun ve geniş örtü) ile iyi bir oyun bilen olur ve halayı bütünüyle o yönlendirir. Halay çok hareketli olmaz, genelde çoğu davetli katılır, upuzun olur, ağır aksak ilerler, halaydakiler baştaki oyuncunun oyununu hem seyreder hem de eşlik eder. Bazen halay başı veya halaydan biri türkü de söyler. İşte bu ağır halay havalarından örnekler:

   

Barak'ın Sözlü Aktarım Geleneği

İster türkü olsun, ister şiir, ister mesel, isterse tarihçe, bugün Barak Kültürü adına ne varsa bunların hemen hepsi sözlü aktarım geleneğinin bir eseridir. İyi tarafı bazı bilgi ve değerlerin günümüze kadar aktarılabilmiş olması, ancak bu aktarımın doğası gereği eksik ve hatalı yanları da olabilir ve muhtemelen olmuştur da. Eskinin eğitim ve maddi olanaklarını düşününce, insan daha fazla bir beklentiye giremiyor maalesef. Fakat umarım artık teknolojinin de katkısı ile bu sözlü aktarım geleneğini aşan eserler ortaya çıkar ve artar. Yine de her şeye karşın bugün elimizde olanlar ve kalanlar sözlü aktarıma dayalı bu kayıtlardır:

'Kanatlı': "... İşte alıştık (öğrendik) bunları, Hafız rahmatlık söyledi, Sâdin rahmatlık, alıştık..."

İşte tüm o Barak Türküleri ve ezgileri, her şeye rağmen özellikle Barak odalarında yüzyıllardır dilden dile, nesilden nesile bu şekilde aktarılarak günümüze kadar gelmiştir.

"Bizim hayatlarımız çok güzel geçti!"

Bu yaz, boz (yarı olgun-baklavalık) antep fıstığı zamanı köyde, ağabeyimin fıstık işleme tesisinde yine güzel hasbihâllerim oldu gelenlerle. Elbette temel gündem maddemiz yine eskilerdi. Artık yenilerle çok fazla muhatap olduğumuz için mi, yoksa yenileri çok bildiğimiz için mi böyle oluyor, bilmiyorum! Neyse, bizim komşu Gılcan (Alaçalı) köyünden Cuma Göğebakan (Tabbaş Cuma) emmi ile bir ara muhabbetimiz koyulaştı ve telefona eskilerden birkaç anekdotu kaydettim.

Seydimen'in asıl kurucusu olan dedemin babası Hüfney (Hanifi) Ağa'nın tahminlerime göre yaşam aralığı 1860-1925 yılları olmalı. İşte Cuma emmi, onun bazı merhum oğulları (emmi dedikleri oğulları oluyor) ve merhum torunları (ismen hitap ettikleri torunları oluyor) ile olan çocukluk ve gençlik anılarını böyle anlattı: