Barak Ovası, Kızıl Renkli Topraklar...

Niye mi kızıl renkli topraklar diyoruz; tamtamına bundan işte...

Barak Ovası'nda tutmuş bir antep fıstığı aşısı (kalemi) bu; ilk dikildiğinden bugüne en az 6-7 yıl olmuştur; ağaç olup tam tekmil ürün vermesi için en azından bir o kadar daha zaman gerekiyor. Emek, masraf, ilgi ve zamanla büyüyor, tıpkı insan gibi...

Barak Ovası
(Fotoğraf: Tuncer Tiryaki)

Taşra Anlatısı Nasıl Olmalı ve Şehirleşme Meselesi...

Kabul etmek lazım; taşra (köy diyelim) her anlamda sertliğin ve zorluğun açıktan ve doğrudan tecrübe edildiği bir ortam. Şehrin kavrayış ve estetiği olmadan ve özümsenmeden girişilecek bir taşra anlatımı veya güzellemesi biraz sakil durabilir. Bir nevi bir ölçüt gibi önce şehri deneyimlemek gerek kanımca. Elbette ne bazısı gibi taşrayı öcüleştirmeli, ne de kimisi gibi onu destanlaştırmalı, en iyisi ince bir duyarlılık ve seçicilikle olduğu gibi aktarmak. Ama bunun için hem iç hem de dış çevreyi iyi bilmek şart sanırım. Fakat bütün bunları anlatmak yetecek mi veya neyi çözebilecek?

Öte yandan ülke koşulları nedeniyle ne taşradan kopulabiliyor, ne de kurtulunabiliyor ondan. Hatta bütün sorunlarımız gelip oraya dayanıyor denebilir; şehirleşmeyi bir türlü tamamlayamadık maalesef.

Rusya ve Çin gibi ülkeler, geçmişte nice acı, baskı, kıyım ve zorlamayla büyük kır nüfuslarını eğiterek ve şehre bir şekilde kısmen de olsa adapte ederek Batı'ya kafa tutuyor şimdilerde. Onların yaptığı doğru veya makul diyemem. Zira, aslında en son gündemdeki şu trajik Uygur zulüm kampları da o eski Maocu geleneğin devamı herhâlde, kendilerince "medenileştiriyorlar"(!) zavallı yoksul Doğu Türkistan halkını. Fakat taşra nüfusunun kendi hâline bırakıldığı ülkelerin tecrübelerine ve geldikleri noktaya veya evreye ne diyeceğiz? Misal, diğer bir büyük nüfuslu ülke olan Hindistan, Rusya ve Çin gibi zorunlu bir şehirleşme gütmemiş veya öyle bir yöntem istememiş/benimseyememiş. Ama bugün Hindistan'ın en önemli sosyal sorunlarından biri insanların tuvalet ve tuvalet kullanım ihtiyacıymış mesela! Nedir bunun en makul yolu? Peki, kişilerin eğitiminin bile büyük sorun olabildiği bir dünyada, koca bir toplum nasıl şehirleşmelidir o zaman?

Not: Bu fotoğraf, "Garıp, Bir Zamanların Barak Ovası Hikâyeleri" kitabımızın arka kapağıdır.

Garıp, Bir Zamanların Barak Ovası Hikâyeleri

Burası Barak Ovası, Yurt Bura...

"Evet, Barak Ovası burası,

Belki de kızıl renkli toprakların en merkezi yerlerinden bir tanesi burası, 

İşte fıstık ağaçları, üzüm bağları ve nice bitki çeşitleri... 

Bizi biz yapan, garbı yellerinin serinlettiği, geniş düzlüklerin, verimli ovanın yurdu 

Antep fıstığının en lezzetli ürünlerinin yer aldığı engin düzlükler... 

Gördüğünüz o uçsuz bucaksızmış hissi veren düzlükler, bereketli Barak Ovası, ata yurdu... 

Yanık türkülerin, içli uzun havaların, dokunaklı zurna ezgilerinin, upuzun ağır halayların, ağıtların yurdu... 

Burası Barak Ovası, yurt bura..."

Dr. Göksel Tiryaki, 06.06.2019, Barak Ovası, Karkamış, Gaziantep

Gaziantep, Kebap ve Sofra

Gaziantep'te hemen herkes kebap ustasıdır işte. Neden mi? Çünkü iyi kötü hemen herkes küçüklüğünden itibaren az çok böyle ortamlarda bir şekilde bulunur, yetişir. Aslında kebap yemek için nadir kebapçıya gidilir Gaziantep'te. Sebebi elbette budur, böylesi gayet bol ve güzeldir de. Fakat işin aslı ve büyüsü kebap değil bence, bizatihi sofradır. Hem de ailecek kurulan böyle büyük sofralar. Esas güzellik ve lezzet odur kanımca. "Bir başıa dünye sening olsa neye yarar ki!" veya "Allah, ağız dadından yeneninnen versin bes!" derler zaten bizim topraklarda. Hele Barak'ta, başkalarına yedirmek, sofra kurmak, yöre insanın tabiriyle "Ekmek sahibi olmak" büyük meziyettir ve önemli bir adamlık kıstasıdır. Ne mutlu ki bugün Barak Ovası'nda hâlâ "Ekmek Sahibi" insanlar var, özveriyle ve yürekten paylaşmaya devam ediyorlar. Yine yöre insanın ifadesiyle "Allah eksikliklerini göstermesin!". Nihayetinde Barakeli'nde de aile sofrası bir gelenek, ziyafet, muhabbet ve kendi çapında bir çeşit şölendir işte böyle.

Dut

Dut Ağacı

Bozkırda en yaygın ve dayanıklı ağaç duttur. Fazla su istemez, neredeyse hiç bakımı yoktur. Tek mevzu, işte bu mevsim altını büsbütün kaplayan yoğun meyve döküntüleridir. İşin aslı, bu kadar az emek ile bu denli çok meyve veren kaç çeşit ağaç vardır ki...

Dut

Urumu Dut

"Uğurlu Ev"in Akıbeti

Babam "Kanatlı", "Uğurlu Ev" derdi Dedem'den kalma üç oda bir girişten ibaret eski kerpiç evimize. "Poyraz Geçe, Şark Ev ve Garbı Oda" diye isimlendirilen o odaları unutmamız mümkün değil elbette. Bu blogda, kitaplarımızda, 'tirekili' YouTube kanalımızda, 'Barak Odası' Facebook sayfamızda çok katkısı, izi ve anısı var o kerpiç evimizin. Barak Üçlemesi, bu evde başlayıp yine bu evde bitiyor desem yeridir hani. O da dayanamadı zamanın ve değişen şartların ağırlığına, yıpratıcılığına. Barak Ovası'ndaki hemen hemen bütün kerpiç yapıların kaderine o da maruz kaldı işte. Bir demir kepçe, nihayetinde onu da yerle bir etti, bir devir daha sonlandı. Artık eski fotoğraflarda, kitaplarda ve videolarda yaşayacak inşallah, dünya döndükçe...

Keme Kavurması

Barak Ovası'nda, az da olsa ziraî olarak hiç işlenmeyen toprak parçaları hâlâ mevcut. İşte uzun süre işlenmemiş bu arazilerde, doğal olarak yetişen ve yörede "keme" denilen muhteşem bir lezzet abidesi var. Ülkemizde başka yörelerde "domalan" diye de nitelenen ve bir tür trüf mantarı olduğu anlaşılan bu mantargilin peşine düşenler her şeye rağmen var muhitimizde. Bunlardan biri Tuncer Ağabeyim, misal bir bahar günü Barak'ın başka bir köşesine keme için gitmiş ve az da olsa bulmuş maşallah. Sonra yengem, bunları kavurup üzerine köy yumurtalarından kırmış birkaç tane, görselleri de aşağıdadır:

Keme toprak altında...

Akçaköy - Karkamış - Gaziantep

Keme

Keme

Keme

Keme

Keme Kavurnası

Bu arada Barak Ovası'nda, yenilebilir mantara "Kuzu Köbeleği", zehirlisine ise "İt Köbeleği" denir. Ama siz, yine de iyi bilmediğiniz yabani mantarları sakın yemeyiniz lütfen!

Kuzu Köbeleği - Mantar

Kuzu Köbeleği - Mantar

Kuzu Köbeleği - Mantar

Kuzu Köbeleği - Mantar
Mantar fotoğrafları, Karacurun - Karkamış - Gaziantep
sayfasından alınmıştır.